การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์อาณาจักร Plantae
ส่วน Magnoliophyta
ชั้น Magnoliopsida
อันดับ Malpighiales
อันดับ Malpighiales
วงศ์ Passifloraceae
สกุล Passiflora
L.
ชื่อ : เสาวรส, กะทกรก, แพสชั่นฟรุต
ชื่อสามัญ : Granadilla,Purple Granadilla, Passion Fruit
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Passiflora edulis Sims.
เสาวรส คุ้นกันในชื่อที่เป็นไทยอย่างยิ่งว่า “กะทกรก” และชื่อฝรั่งว่า แพสชั่นฟรุต
ผู้เขียนยังจำผลไม้ที่รสอมเปรี้ยวอมหวานได้ดี เป็นความเป็นความเปรี้ยวที่ละมุนลิ้นมาก เมื่อครั้งที่เกาะท้ายกระบะรถเพื่อนขึ้นไปเยือนเขาค้อ แล้ววิงเวียนจนแทบคายของเก่า รถแวะจอดที่จุดชมวิว มีแม่ค้าใจดีบอกว่า ให้ลองกินแพสชั่นฟรุต แล้วอาการจะดีขึ้น ลูกนี้ไม่ขายแต่ให้กินฟรี คนเขียนไม่เคยกินมาก่อน แต่พอได้ลองลิ้มเนื้อในก็ชื่นใจเป็นกำลัง ความวิงเวียนคลื่นไส้หายไปไหนไม่รู้ กลับมามองวิวทิวทัศน์ได้สวยงามเหมือนคนอื่นได้ทันที ก่อนจากมา แม่ค้าแถมให้อีก บอกเอาไปกินระหว่างทางเผื่อเมารถ ครั้งนั้นนอกจากจะได้รู้จักผลไม้ดีแล้วยังได้รับน้ำใจดีจากผู้คนให้รำลึกถึงเสมอ
สัมผัสต่อมากับแพสชั่นฟรุต รู้สึกว่าผลไม้นี้มีกลิ่นหอมกินแล้วชื่นใจจริงๆ และน่าจะมีประโยชน์ไม่น้อย ได้ซื้อหาน้ำเสาวรสที่เขาคั้นขายมาลองดื่ม รสชาติดี ดื่มแล้วปลอดโปร่างสบายเหมือนปรับสมดุลในร่างกายอย่างไรก็อย่างนั้น
เมื่อมีโอกาสไปประเทศออสเตรเลีย ก็พบว่า แพสชั่นฟรุตนั้นเป็นปีนป่ายอยู่ตามรั้วบ้านผู้คน แต่ก็ไม่ค่อยมีคนเก็บกิน ค่าที่ดกเหลือเกิน ส่วนมากมักเป็นพันธุ์ลูกสีม่วงที่รสออกหวานอร่อยมากกว่าสีเหลือง สำหรับชาวออสเตรเลียบางคนนิยมเอาแพสชั่นฟรุตมาผ่าครึ่งใช้ช้อนนตักเนื้อในเก็บไว้ในขวดแก้วแล้วแช่ตู้เย็น ตักกินวันละช้อน เห็นเพื่อนฝรั่งว่านี่ละยาอายุวัฒนะ เมื่อกลับมาบ้านผู้เขียนจึงลองทำตามดูบ้าง ไม่เลวทีเดียว เพราะบางทีผลไม้ไม่ได้มีอายุยาวนาน แต่หากเรารู้จักวิธีกินอย่างนี้ก็เป็นถนอมสิ่งดี ๆ ให้อยู่กับ (ปาก) เรานานอีกหน่อย
ตามธรรมดาคนเราหากรับประทานพืชผักผลไม้หลากชนิดก็เป็นอายุวัฒนะทั้งนั้น เมื่อความรู้ทางโภชนาการมากขึ้น เราจึงเรียนรู้ว่า พืชผักผลไม้ชนิดนั้นชนิดนี้มีสารอาหารแตกต่างกันอย่างไร และควรเลือกกินแบบใด จากที่เคยกินตามรสนิยมก็อาจเปลี่ยนเป็นมากกินตามภาวะสุขภาพของตนเอง
หากรู้สึกว่าขาดวิตามินซี เสาวรส ก็เป็นผลไม้ที่เต็มเปี่ยมไปด้วยวิตามินดังกล่าว จะกินผลสด หรือดื่มน้ำคั้นจากผลก็ได้ทั้งนั้น เมื่อได้รับมิตามินและเกลือแร่เพียงพอที่ร่างกายต้องการแล้ว ถึงตอนนี้ก็เป็นอายุวัฒนะได้
ถิ่นกำเหนด
มารู้จักเสาวรสหรือแพสชั่นฟรุตกันอีกเล็กน้อย เสาวรสนี้มีกำเนิดมาจากดินแดนบราซิล และแถบอเมริกาใต้ เป็นผลไม้ที่ปลูกกันทั้งใจเขตร้อนและเขตอบอุ่น โดยทั่วไปแพสชั่นฟรุตมีสองชนิด คือชนิดที่ผลสีม่วงและผลสีเหลือง ผลสีม่วงเป็นพันธุ์ที่เติบโตได้ดีในเขตอบอุ่นและบนพื้นที่สูงมากกว่า 1,000 เมตรเหนือระดับน้ำทะเลหรือเขตหนาย ส่วนพันธุ์สีเหลืองปลูกได้ทั่วไปทั้งในเขตร้อนและอบอุ่น ว่ากันเรื่องรสชาติ พันธุ์สีม่วงรสชาติออกหวาน และหอมกว่าชนิดสีเหลือง แต่คุณต่าทางอาหารแทบไม่ต่างกัน ในเมืองไทยปลูกได้ทั้งสองชนิด ขึ้นอยู่กับภูมิประเทศและสภาพอากาศ
เสาวรส เป็นไม้เลื้อยกินได้ที่ดอกสวยและดก หากมีใครบางคนที่ไม่ชมชอบรสชาติของผล ลองปลูกชมดอกประดับสวนก็ยังได้
ลักษณะทั่วไปของสาวรส
เสาวรสหรือแพสชั่นฟรุต (กะทกรก) เป็นไม้เลื้อยเนื้อแข็ง ขนาดเล็ก อายุหลายปี อาจปลูกเป็นไม้ริมรั้วหรือทำค้าง หรือซุ้มให้เลื้อยพันก็ได้ แพสชั่นฟรุตไม่เกี่ยงขอเพียงให้มีที่เลื้อยพัน คราวนี้ก็ผลิดอกออกผลกันได้ทั้งปีไม่มีหยุด
ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเวียนสลับ เป็นพู 3 พู ปลายพูแหลม โคนใบมน ขอบใบเป็นจัก แผ่นใบสีเขียวอ่อน ดอกเป็นดอกเดี่ยวเส้นผ่าศูนย์กลางดอก 6-8 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงและกลีบดอกสีขาวหรือสีเขียว กลีบรูปรี มีรยางค์เรียงเป็นวง สีขาวปลายม่วง มีดอกตลอดปี ผลรูปร่างกลมหรือรี ผิวเป็นมัน มีเมล็ดสีดำจำนวนมาก เนื้อหุ้มเมล็ดรสเปรี้ยวอมหวาน มีกลิ่นหอม
จะเลือกปลูกชนิดใดไว้ในบ้านก็แล้วแต่ แต่โดยทั่วไปเสาวรสพันธุ์สีเหลืองมักทนทานต่อโรคและต่อสภาพภูมิอากาศได้ดีกว่า และจากที่เห็นเป็นพืชที่ปลูกอยู่ตามบ้านของชาวออสซี่ จึงน่าจะปลูกในบ้านเราในฐานะของไม้ผลและไม้ประดับสวนได้ด้วย กิ่งพันธุ์ตอนนี้มีแพร่หลายทั่วไปตามตลาดต้นไม้
วงศ์วานเครือญาติของแพสชั่นฟรุตนั้นเป็นไม้ประดับก็หลายชนิด ทั้งเถาศรีมาลาดอกแดง สร้อยไพลินและสร้อยฟ้าดอกม่วง อีกทั้งยังมีกะทกรกไทย ที่เพลินใจขึ้นอยู่ตามที่รกร้างว่างเปล่าและชายป่าเหมือนอายว่ามีดอกสวย ใครอยากชมก็ต้องลงแรงไปดูเอง กะทกรกไทยนั้นผลจะกลมกว่า ดอกเล็กกว่า แม้ผลจะมีรสหวาน แต่ก็ไม่ค่อยมีใครนิยมรับประทาน
ประโยชน์
เสาวรสยังมีคุณค่าทางสมุนไพร คือผลนั้นคนโบราณใช้แก้ปวด บำรุงปอด ใบสดนั้นใช้พอกแก้หิด ดอกใช้ขับเสมหะ แก้ไอ แต่ทั้งต้นสด มีสารพิษคือ สาร cyanogenetic glycoside หากอยู่ ๆ เด็ดเถาต้นสดเข้าปกาเคี้ยวเล่น ก็อาจถึงตายเชียว อย่าทำเป็นเล่นไป คอยให้ออกผลมากินให้ชื่นใจดีกว่า
ปัจจุบันน้ำเสาวรสถูกนำบรรจุกระป๋องและกล่องขาย มีทั้งของโครงการหลวงดอยคำ และของบริษัทเอกชนทั่วไป
จากเว็บ http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%AA
กลับสู่ : หน้าหลัก พืชผัก พืชสมุนไพร
สกุล Passiflora
L.
ชื่อ : เสาวรส, กะทกรก, แพสชั่นฟรุต
ชื่อสามัญ : Granadilla,Purple Granadilla, Passion Fruit
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Passiflora edulis Sims.
เสาวรส คุ้นกันในชื่อที่เป็นไทยอย่างยิ่งว่า “กะทกรก” และชื่อฝรั่งว่า แพสชั่นฟรุต
ผู้เขียนยังจำผลไม้ที่รสอมเปรี้ยวอมหวานได้ดี เป็นความเป็นความเปรี้ยวที่ละมุนลิ้นมาก เมื่อครั้งที่เกาะท้ายกระบะรถเพื่อนขึ้นไปเยือนเขาค้อ แล้ววิงเวียนจนแทบคายของเก่า รถแวะจอดที่จุดชมวิว มีแม่ค้าใจดีบอกว่า ให้ลองกินแพสชั่นฟรุต แล้วอาการจะดีขึ้น ลูกนี้ไม่ขายแต่ให้กินฟรี คนเขียนไม่เคยกินมาก่อน แต่พอได้ลองลิ้มเนื้อในก็ชื่นใจเป็นกำลัง ความวิงเวียนคลื่นไส้หายไปไหนไม่รู้ กลับมามองวิวทิวทัศน์ได้สวยงามเหมือนคนอื่นได้ทันที ก่อนจากมา แม่ค้าแถมให้อีก บอกเอาไปกินระหว่างทางเผื่อเมารถ ครั้งนั้นนอกจากจะได้รู้จักผลไม้ดีแล้วยังได้รับน้ำใจดีจากผู้คนให้รำลึกถึงเสมอ
สัมผัสต่อมากับแพสชั่นฟรุต รู้สึกว่าผลไม้นี้มีกลิ่นหอมกินแล้วชื่นใจจริงๆ และน่าจะมีประโยชน์ไม่น้อย ได้ซื้อหาน้ำเสาวรสที่เขาคั้นขายมาลองดื่ม รสชาติดี ดื่มแล้วปลอดโปร่างสบายเหมือนปรับสมดุลในร่างกายอย่างไรก็อย่างนั้นเมื่อมีโอกาสไปประเทศออสเตรเลีย ก็พบว่า แพสชั่นฟรุตนั้นเป็นปีนป่ายอยู่ตามรั้วบ้านผู้คน แต่ก็ไม่ค่อยมีคนเก็บกิน ค่าที่ดกเหลือเกิน ส่วนมากมักเป็นพันธุ์ลูกสีม่วงที่รสออกหวานอร่อยมากกว่าสีเหลือง สำหรับชาวออสเตรเลียบางคนนิยมเอาแพสชั่นฟรุตมาผ่าครึ่งใช้ช้อนนตักเนื้อในเก็บไว้ในขวดแก้วแล้วแช่ตู้เย็น ตักกินวันละช้อน เห็นเพื่อนฝรั่งว่านี่ละยาอายุวัฒนะ เมื่อกลับมาบ้านผู้เขียนจึงลองทำตามดูบ้าง ไม่เลวทีเดียว เพราะบางทีผลไม้ไม่ได้มีอายุยาวนาน แต่หากเรารู้จักวิธีกินอย่างนี้ก็เป็นถนอมสิ่งดี ๆ ให้อยู่กับ (ปาก) เรานานอีกหน่อย
ตามธรรมดาคนเราหากรับประทานพืชผักผลไม้หลากชนิดก็เป็นอายุวัฒนะทั้งนั้น เมื่อความรู้ทางโภชนาการมากขึ้น เราจึงเรียนรู้ว่า พืชผักผลไม้ชนิดนั้นชนิดนี้มีสารอาหารแตกต่างกันอย่างไร และควรเลือกกินแบบใด จากที่เคยกินตามรสนิยมก็อาจเปลี่ยนเป็นมากกินตามภาวะสุขภาพของตนเอง
หากรู้สึกว่าขาดวิตามินซี เสาวรส ก็เป็นผลไม้ที่เต็มเปี่ยมไปด้วยวิตามินดังกล่าว จะกินผลสด หรือดื่มน้ำคั้นจากผลก็ได้ทั้งนั้น เมื่อได้รับมิตามินและเกลือแร่เพียงพอที่ร่างกายต้องการแล้ว ถึงตอนนี้ก็เป็นอายุวัฒนะได้
ถิ่นกำเหนด
มารู้จักเสาวรสหรือแพสชั่นฟรุตกันอีกเล็กน้อย เสาวรสนี้มีกำเนิดมาจากดินแดนบราซิล และแถบอเมริกาใต้ เป็นผลไม้ที่ปลูกกันทั้งใจเขตร้อนและเขตอบอุ่น โดยทั่วไปแพสชั่นฟรุตมีสองชนิด คือชนิดที่ผลสีม่วงและผลสีเหลือง ผลสีม่วงเป็นพันธุ์ที่เติบโตได้ดีในเขตอบอุ่นและบนพื้นที่สูงมากกว่า 1,000 เมตรเหนือระดับน้ำทะเลหรือเขตหนาย ส่วนพันธุ์สีเหลืองปลูกได้ทั่วไปทั้งในเขตร้อนและอบอุ่น ว่ากันเรื่องรสชาติ พันธุ์สีม่วงรสชาติออกหวาน และหอมกว่าชนิดสีเหลือง แต่คุณต่าทางอาหารแทบไม่ต่างกัน ในเมืองไทยปลูกได้ทั้งสองชนิด ขึ้นอยู่กับภูมิประเทศและสภาพอากาศ
เสาวรส เป็นไม้เลื้อยกินได้ที่ดอกสวยและดก หากมีใครบางคนที่ไม่ชมชอบรสชาติของผล ลองปลูกชมดอกประดับสวนก็ยังได้
ลักษณะทั่วไปของสาวรส
เสาวรสหรือแพสชั่นฟรุต (กะทกรก) เป็นไม้เลื้อยเนื้อแข็ง ขนาดเล็ก อายุหลายปี อาจปลูกเป็นไม้ริมรั้วหรือทำค้าง หรือซุ้มให้เลื้อยพันก็ได้ แพสชั่นฟรุตไม่เกี่ยงขอเพียงให้มีที่เลื้อยพัน คราวนี้ก็ผลิดอกออกผลกันได้ทั้งปีไม่มีหยุด
ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเวียนสลับ เป็นพู 3 พู ปลายพูแหลม โคนใบมน ขอบใบเป็นจัก แผ่นใบสีเขียวอ่อน ดอกเป็นดอกเดี่ยวเส้นผ่าศูนย์กลางดอก 6-8 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงและกลีบดอกสีขาวหรือสีเขียว กลีบรูปรี มีรยางค์เรียงเป็นวง สีขาวปลายม่วง มีดอกตลอดปี ผลรูปร่างกลมหรือรี ผิวเป็นมัน มีเมล็ดสีดำจำนวนมาก เนื้อหุ้มเมล็ดรสเปรี้ยวอมหวาน มีกลิ่นหอม
จะเลือกปลูกชนิดใดไว้ในบ้านก็แล้วแต่ แต่โดยทั่วไปเสาวรสพันธุ์สีเหลืองมักทนทานต่อโรคและต่อสภาพภูมิอากาศได้ดีกว่า และจากที่เห็นเป็นพืชที่ปลูกอยู่ตามบ้านของชาวออสซี่ จึงน่าจะปลูกในบ้านเราในฐานะของไม้ผลและไม้ประดับสวนได้ด้วย กิ่งพันธุ์ตอนนี้มีแพร่หลายทั่วไปตามตลาดต้นไม้
วงศ์วานเครือญาติของแพสชั่นฟรุตนั้นเป็นไม้ประดับก็หลายชนิด ทั้งเถาศรีมาลาดอกแดง สร้อยไพลินและสร้อยฟ้าดอกม่วง อีกทั้งยังมีกะทกรกไทย ที่เพลินใจขึ้นอยู่ตามที่รกร้างว่างเปล่าและชายป่าเหมือนอายว่ามีดอกสวย ใครอยากชมก็ต้องลงแรงไปดูเอง กะทกรกไทยนั้นผลจะกลมกว่า ดอกเล็กกว่า แม้ผลจะมีรสหวาน แต่ก็ไม่ค่อยมีใครนิยมรับประทาน
ประโยชน์
เสาวรสยังมีคุณค่าทางสมุนไพร คือผลนั้นคนโบราณใช้แก้ปวด บำรุงปอด ใบสดนั้นใช้พอกแก้หิด ดอกใช้ขับเสมหะ แก้ไอ แต่ทั้งต้นสด มีสารพิษคือ สาร cyanogenetic glycoside หากอยู่ ๆ เด็ดเถาต้นสดเข้าปกาเคี้ยวเล่น ก็อาจถึงตายเชียว อย่าทำเป็นเล่นไป คอยให้ออกผลมากินให้ชื่นใจดีกว่า
ปัจจุบันน้ำเสาวรสถูกนำบรรจุกระป๋องและกล่องขาย มีทั้งของโครงการหลวงดอยคำ และของบริษัทเอกชนทั่วไป
จากเว็บ http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%AA
กลับสู่ : หน้าหลัก พืชผัก พืชสมุนไพร
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น