ชื่ออื่น ๆ : สังส้ม (แพร่), ผักแว่นเมืองจีน, เกล็ดหอยจีน, ผักแว่น (ภาคกลาง), ส้มสังกา, ส้มสามตา (เชียงใหม่),ส้มดิน,หญ้าตานทราย (แม่ฮ่องสอน), ซาเฮี้ยะซึ่งเช่า (จีน)ชื่อสามัญ : Indian Sorrel, Yellow Oxalis
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Oxalis corniculata Linn.
วงศ์ : OXALIDACEAE
ลักษณะ ทั่วไป :
ต้น : เป็นพรรณไม้ขนาดเล็ก หรือเป็นหญ้าคล้ายผักแว่น ลำต้นจะเลื้อยแผ่ไปตามพื้นดิน แตกกิ่งก้านสาขามากมาย ตามลำต้นจะมีขนอ่อน ๆ นุ่ม ๆ สีขาวปกคลุมอยู่ทั่วทั้งต้นและใบ ลำต้นยาวประมาณ 20 นิ้ว
ใบ : เป็นไม้ใบกระกอบ ก้านหนึ่งจะมีใบอยู่ 3 ใบ ซึ่งแต่ละใบนั้นจะมีลักษณะคล้ายกับรูปหัวใจสีเขียว ก้านใบจะชูใบตั้งขึ้นยาวประมาณ 1-2 นิ้ว มีสีเขียวเช่นกัน
ดอก : ออกเป็นช่อ หรือบางทีก็ออกดอกเดี่ยว มีสีเหลือง และมีกลีบอยู่ 5 กลีบ ลักษณะของกลีบเป็นรูปหัวใจ หรือบางทีก็ปลายมน กลีบเลี้ยงสีเขียวมีอยู่ 5 กลีบ ก้านดอกยาวเท่ากับก้านใบได้ เกสรมี 10 อันอยู่กลางดอก
ผล : เป็นรูปแท่งทรงกระบอก ปลายแหลม และมีอยู่ 5 เหลี่ยม ยาวประมาณ 0.5-1 นิ้วตามผลจะมีขนอ่อน ๆ ปกคลุมอยู่ทั่วทั้งผล มีสีเขียวอ่อน ๆ ออกขาว ๆ ภายในผลจะมีเมล็ดอยู่จำนวนมากเป็นรูปแบนรีสีน้ำตาล เมื่อผลแก่จะแตกออกและดีดเมล็ดกระเด็นไปได้ไกล ๆ
การขยายพันธุ์ : เป็นพรรณไม้กลางแจ้ง ที่ขึ้นได้ดีในดินที่ร่วนซุย แต่จะต้องมีความชุ่มชื้นด้วย ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
ส่วนที่ใช้ : ทั้งต้น
สรรพคุณ : ทั้งต้น ใช้ได้ทั้งต้นสดและต้นแห้ง ปรุงเป็นยาแก้บวม ท้องร่วง บิด ดีซ่าน อาเจียนเป็นเลือด เจ็บคอ เลือดกำเดาออก โดยนำมาต้มหรือบดเป็นผงกินก็ได้ และถ้าฟกช้ำจากการถูกระทบกระแทก หรือหกล้ม และแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก ใช้ใบต้มชะล้าง หรือตำพอก
ตำรับยา :
ใบ : เป็นไม้ใบกระกอบ ก้านหนึ่งจะมีใบอยู่ 3 ใบ ซึ่งแต่ละใบนั้นจะมีลักษณะคล้ายกับรูปหัวใจสีเขียว ก้านใบจะชูใบตั้งขึ้นยาวประมาณ 1-2 นิ้ว มีสีเขียวเช่นกัน
ดอก : ออกเป็นช่อ หรือบางทีก็ออกดอกเดี่ยว มีสีเหลือง และมีกลีบอยู่ 5 กลีบ ลักษณะของกลีบเป็นรูปหัวใจ หรือบางทีก็ปลายมน กลีบเลี้ยงสีเขียวมีอยู่ 5 กลีบ ก้านดอกยาวเท่ากับก้านใบได้ เกสรมี 10 อันอยู่กลางดอก
ผล : เป็นรูปแท่งทรงกระบอก ปลายแหลม และมีอยู่ 5 เหลี่ยม ยาวประมาณ 0.5-1 นิ้วตามผลจะมีขนอ่อน ๆ ปกคลุมอยู่ทั่วทั้งผล มีสีเขียวอ่อน ๆ ออกขาว ๆ ภายในผลจะมีเมล็ดอยู่จำนวนมากเป็นรูปแบนรีสีน้ำตาล เมื่อผลแก่จะแตกออกและดีดเมล็ดกระเด็นไปได้ไกล ๆ
การขยายพันธุ์ : เป็นพรรณไม้กลางแจ้ง ที่ขึ้นได้ดีในดินที่ร่วนซุย แต่จะต้องมีความชุ่มชื้นด้วย ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
ส่วนที่ใช้ : ทั้งต้น
สรรพคุณ : ทั้งต้น ใช้ได้ทั้งต้นสดและต้นแห้ง ปรุงเป็นยาแก้บวม ท้องร่วง บิด ดีซ่าน อาเจียนเป็นเลือด เจ็บคอ เลือดกำเดาออก โดยนำมาต้มหรือบดเป็นผงกินก็ได้ และถ้าฟกช้ำจากการถูกระทบกระแทก หรือหกล้ม และแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก ใช้ใบต้มชะล้าง หรือตำพอก
ตำรับยา :
1. แผลไฟลวก นำต้นสดมาแล้วล้างให้สะอาดตำให้ละเอียดผสมกับน้ำมันพืชทาตรงบริเวณที่เป็นนั้น
2. แผลฟกบวมช้ำ ใช้ต้นสด 60 กรัมตำให้ละเอียดทาตรงบริเวณที่เป็น หรือจะใช้ผสมกับน้ำตาลแดงต้มกินก็ได้โดยใช้ปริมาณเท่ากัน
3. ไอ หอบ ใช้ต้นสดต้มผสมกับข้าวกินวันละ 3 ครั้ง
4. เจ็บคอ ใช้ต้นสด 30-60 กรัมผสมเกลือเล็กน้อยแล้วตำให้ละเอียด เอาผ้าห่อไว้แล้วอบ
5. เลือดกำเดาออก ใช้ต้นสดตำให้ละเอียดแล้วอุดรูจมูกไว้
6. บิด ให้ใช้ต้นแห้งบดเป็นผง กินกับน้ำสุก กินครั้งละ 15 กรัม
7. โรคเรื้อน ใช้ต้นแห้ง 6-10 กรัมต้มน้ำกิน
8. ดีซ่านตัวเหลือง ใช้ต้นสด 30-45 กรัมต้มน้ำกินวันละ 2 ครั้ง
9. หนองใน ปัสสาวะเป็นเลือด นำต้นสดมาคั้นเอาน้ำแล้วผสมกับน้ำผึ้งกิน
10. อาเจียนเป็นเลือด หรือกระอักเลือด ใช้ต้นแห้ง 12 กรัม ผสมกับเกลือเล็กน้อยต้มกับน้ำกิน
11. ฝีที่เต้านม ใช้ต้นแห้ง 15 กรัมต้มน้ำกินแล้วเอากากที่เหลือนั้นตำพอก
12. รากฟันเป็นหนอง ใช้ต้นสดผสมเกลือเล็กน้อย แล้วตำและนำมาคั้นเอาแต่น้ำ ทาบริเวณที่เป็นวันละ 3-5 ครั้ง
ข้อมูลทางคลีนิค :
2. แผลฟกบวมช้ำ ใช้ต้นสด 60 กรัมตำให้ละเอียดทาตรงบริเวณที่เป็น หรือจะใช้ผสมกับน้ำตาลแดงต้มกินก็ได้โดยใช้ปริมาณเท่ากัน
3. ไอ หอบ ใช้ต้นสดต้มผสมกับข้าวกินวันละ 3 ครั้ง
4. เจ็บคอ ใช้ต้นสด 30-60 กรัมผสมเกลือเล็กน้อยแล้วตำให้ละเอียด เอาผ้าห่อไว้แล้วอบ
5. เลือดกำเดาออก ใช้ต้นสดตำให้ละเอียดแล้วอุดรูจมูกไว้
6. บิด ให้ใช้ต้นแห้งบดเป็นผง กินกับน้ำสุก กินครั้งละ 15 กรัม
7. โรคเรื้อน ใช้ต้นแห้ง 6-10 กรัมต้มน้ำกิน
8. ดีซ่านตัวเหลือง ใช้ต้นสด 30-45 กรัมต้มน้ำกินวันละ 2 ครั้ง
9. หนองใน ปัสสาวะเป็นเลือด นำต้นสดมาคั้นเอาน้ำแล้วผสมกับน้ำผึ้งกิน
10. อาเจียนเป็นเลือด หรือกระอักเลือด ใช้ต้นแห้ง 12 กรัม ผสมกับเกลือเล็กน้อยต้มกับน้ำกิน
11. ฝีที่เต้านม ใช้ต้นแห้ง 15 กรัมต้มน้ำกินแล้วเอากากที่เหลือนั้นตำพอก
12. รากฟันเป็นหนอง ใช้ต้นสดผสมเกลือเล็กน้อย แล้วตำและนำมาคั้นเอาแต่น้ำ ทาบริเวณที่เป็นวันละ 3-5 ครั้ง
ข้อมูลทางคลีนิค :
1. ตับอักเสบชนิดที่ติดต่อได้ จากการรักษาคนไข้ 20 กว่าราย ผลออกมาได้ผลดีมาก โดยการใช้ต้นสด 30 กรัมตุ๋นกับเนื้อหมู 30 กรัม (ไม่ติดมัน) กินวันละ 1 ครั้งติดต่อกัน 7 วัน
2. โรคนอนไม่หลับ จากการรักษาคนไข้ 5,000 ราย ผลที่ออกสามารถสงบประสาทและทำให้นอนหลับได้ โดยการใช้ต้นสดผสมกับ ซ่งจำสด 1 กก. น้ำ 8 ลิตรต้มให้เดือดนานถึง 1 ชม. แล้วนำไปกรองเอาแต่น้ำเก็บไว้ในภาชนะ เสร็จแล้วอีกภาชนะหนึ่งจะมีพุทราจีน 0.5 กก. กับน้ำ 2 ลิตร ต้มจนเดือดนาน 1 ชม. แล้วนำไปกรองเอาแต่น้ำ และนำสิ่งที่กรองทั้งสองชนิดนี้มาผสมกัน ใส่สารกันบูดกับน้ำตาลทรายลงไป แบ่งกินครั้งละ 15-20 มล. วันละ 3 ครั้ง
ข้อมูลทางเภสัชวิทยา : ในออสเตรเลียนั้น ต้นส้มกบนี้มีพิษต่อแกะ เมื่อกินเข้าไปแล้วจะทำให้แกะเดินโซเซ และล้มตายไปในที่สุด น้ำคั้นจากต้น มีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อ Staphylococcus aureus และแบคทีเรียพวกแกรมบวกอื่นอีกด้วยแต่จะไม่มีผลต่อ Escherichia coli
สาร เคมีที่พบ : ลำต้นมี malic acid ในใบมีเกลือ oxalate อยู่จำนวนมากประมาณ 12% (ในน้ำหนักแห้ง) และนอกจากนี้ยังมี citric acid และ tartaric acid อยู่เป็นจำนวนมากอีกด้วย มีแครอทีน 3.6% แคลเซี่ยม 5.6% และวิตามินซี 125 มก.%
กลับสู่ : หน้าหลัก พืชผัก พืชสมุนไพร
2. โรคนอนไม่หลับ จากการรักษาคนไข้ 5,000 ราย ผลที่ออกสามารถสงบประสาทและทำให้นอนหลับได้ โดยการใช้ต้นสดผสมกับ ซ่งจำสด 1 กก. น้ำ 8 ลิตรต้มให้เดือดนานถึง 1 ชม. แล้วนำไปกรองเอาแต่น้ำเก็บไว้ในภาชนะ เสร็จแล้วอีกภาชนะหนึ่งจะมีพุทราจีน 0.5 กก. กับน้ำ 2 ลิตร ต้มจนเดือดนาน 1 ชม. แล้วนำไปกรองเอาแต่น้ำ และนำสิ่งที่กรองทั้งสองชนิดนี้มาผสมกัน ใส่สารกันบูดกับน้ำตาลทรายลงไป แบ่งกินครั้งละ 15-20 มล. วันละ 3 ครั้ง
ข้อมูลทางเภสัชวิทยา : ในออสเตรเลียนั้น ต้นส้มกบนี้มีพิษต่อแกะ เมื่อกินเข้าไปแล้วจะทำให้แกะเดินโซเซ และล้มตายไปในที่สุด น้ำคั้นจากต้น มีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อ Staphylococcus aureus และแบคทีเรียพวกแกรมบวกอื่นอีกด้วยแต่จะไม่มีผลต่อ Escherichia coli
สาร เคมีที่พบ : ลำต้นมี malic acid ในใบมีเกลือ oxalate อยู่จำนวนมากประมาณ 12% (ในน้ำหนักแห้ง) และนอกจากนี้ยังมี citric acid และ tartaric acid อยู่เป็นจำนวนมากอีกด้วย มีแครอทีน 3.6% แคลเซี่ยม 5.6% และวิตามินซี 125 มก.%
กลับสู่ : หน้าหลัก พืชผัก พืชสมุนไพร
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น